Bogdan Garalejić, dipl.inž. saradnik za ratarstvo-savetodavac (19.04.2022.)
Završetkom druge prihrane, obično krajem marta i u prvoj dekadi aprila, počinje stadijum (faza) porasta strnih žita u stablo ili vlatanje. Kod nas to je početak aprila.
BBCH skala je skala rasta i razvića useva koja se kod nas najčešće koristi.
Glavni stadijumi razvoja useva su prikazani u sledećoj tabeli.
| Stadijumi | Opis |
| 0 | Klijanje/izdanak/razvitak pupoljka |
| 1 | Razvitak listova (glavni izdanak) |
| 2 | Formiranje bočnih izdanaka/bokorenje |
| 3 | Produženje članaka ili razvitak rozete/razvitak stabla (glavnog stabla) |
| 4 | Razvitak žetvenih delova biljaka ili vegetativnih organa za razmnožavanje/ booting (glavno stablo) |
| 5 | Pojava delova cveta (glavno stablo)/ klasanje |
| 6 | Cvetanje (glavno stablo) |
| 7 | Razvoj ploda |
| 8 | Sazrevanje ili zrenje plodova i semena |
| 9 | Starenje, početak mirovanja |
Ako pogledamo tabelu i useve strnih žita na poljima vidimo da su usevi u stadijumu 3 ili „Produženje članka ili razvitak rozete/stabla (glavnog stabla)“. Jednostavnije rečeno u fazi porasta stabla ili vlatanju.
Stadijum (faza) vlatanja
Porast u stablo ili kolenčanje. Još u fazi bokorenja stablo počinje da se razvija sa vrlo kratkim člancima i začetkom klasa, pri čemu kolenca izgledaju sastavljena kao koncentrični prstenovi nanizani jedan do drugog, a nalaze se pri osnovi klasa, pri čemu je klas veći od dužine svih članaka. Porast u stablo započinje od donje, prve, internodije, a zatim rastu druge internodije redom.
Vlatanje ili porast u stablo je pojava izduživanja članaka glavnog izdanka, a unutar njegovog lisnog rukavca može se opipati stablovo kolence nad površinom zemljišta. U ovoj fazi ne treba brkati prosto izduživanje lisnih rukavaca sa porastom stabla, jer to često može prevariti običnog poljoprivrednika.
Glavni stadijum 3: Rast biljke (vlatanje, kolenčenje)
| 30 | početak rasta stabljike |
| 31 | prvo kolence najmanje 1cm iznad kolenca bokorenja |
| 32 | drugo kolence najmanje 1cm iznad prvog |
| 33 | treće kolence najmanje 1cm iznad drugoglista razvijeno… |
| 37 | Pojavljuje se list zastavičar |
| 39 | faza zastavičara: zastavičar potpuno uvijen, jezičak jedva vidljiv |
Ukupno se na stablu strnih žita može obrazovati 5-6 članaka.
Slika 1. Kolenca na stablu pšenice i klas
(*slika modifikovana Bayer Crop Science)
Period od početka vlatanja do klasanja predstavlja veoma važan period razvoja, odnosno faza najintenzivnijeg porasta, stvaranja velike vegetativne mase i formiranja generativnih organa.